Dochodzenie Amnesty International wykazało, że Izrael dopuszcza się ludobójstwa na Palestyńczykach w Strefie Gazy.
W opublikowanym przełomowym raporcie Amnesty International stwierdza, że badania przeprowadzone przez organizację dostarczyły wystarczających podstaw do stwierdzenia, iż Izrael dopuścił się i nadal dopuszcza się ludobójstwa na Palestyńczykach w okupowanej Strefie Gazy.
Raport „Czujesz się jak podczłowiek”: ludobójstwo Palestyńczyków w Strefie Gazy przez Izrael dokumentuje, w jaki sposób podczas ofensywy wojskowej rozpoczętej w następstwie śmiertelnych ataków Hamasu na południu Izraela 7 października 2023 r. Izrael bez skrupułów, nieustannie i całkowicie bezkarnie sprowadził piekło i zniszczenie na Palestyńczyków w Strefie Gazy.
„Raport Amnesty International pokazuje, że Izrael dopuścił się czynów zabronionych na mocy Konwencji w sprawie ludobójstwa, mając konkretny zamiar zniszczenia Palestyńczyków w Strefie Gazy. Czyny te obejmują zabójstwa, powodowanie poważnych obrażeń ciała lub zdrowia psychicznego oraz celowe narażanie Palestyńczyków w Strefie Gazy na warunki życia mające na celu ich fizyczne zniszczenie. Miesiąc po miesiącu Izrael traktował Palestyńczyków w Strefie Gazy jako grupę podludzi, niegodną praw człowieka i godności, wykazując zamiar ich fizycznego zniszczenia” – powiedziała Agnès Callamard, sekretarz generalna Amnesty International.
„Nasze potępiające ustalenia muszą służyć jako sygnał alarmowy dla społeczności międzynarodowej: to jest ludobójstwo. Musi się to natychmiast skończyć.
Państwa, które w tej chwili nadal dostarczają broń do Izraela, muszą wiedzieć, że naruszają swój obowiązek zapobiegania ludobójstwu i narażają się na ryzyko współudziału w ludobójstwie. Wszystkie państwa mające wpływ na Izrael, w szczególności kluczowi dostawcy broni, tacy jak Stany Zjednoczone i Niemcy, ale także inne państwa członkowskie UE, Wielka Brytania i inne, muszą podjąć natychmiastowe działania, aby położyć kres okrucieństwom Izraela wobec Palestyńczyków w Strefie Gazy”.
W ciągu ostatnich dwóch miesięcy kryzys stał się szczególnie dotkliwy w prowincji Północna Gaza, gdzie oblężona ludność stoi w obliczu głodu, wysiedlenia i zagłady w wyniku nieustannych bombardowań i dławiących ograniczeń w dostarczaniu ratującej życie pomocy humanitarnej.
„Nasze badania pokazują, że od miesięcy Izrael nieustannie dopuszcza się aktów ludobójstwa, mając pełną świadomość nieodwracalnych szkód, jakie wyrządza Palestyńczykom w Strefie Gazy. Kontynuował to pomimo niezliczonych ostrzeżeń o katastrofalnej sytuacji humanitarnej i prawnie wiążących orzeczeń Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS), nakazujących Izraelowi podjęcie natychmiastowych działań umożliwiających dostarczenie pomocy humanitarnej cywilom w Strefie Gazy” – powiedziała Agnès Callamard.
„Izrael wielokrotnie argumentował, że jego działania w Strefie Gazy są zgodne z prawem i można je uzasadnić celem militarnym, jakim jest zlikwidowanie Hamasu. Jednak zamiar ludobójstwa może współistnieć z celami militarnymi i nie musi być jedynym zamiarem Izraela”.
Amnesty International dokładnie przeanalizowała działania Izraela w Strefie Gazy, biorąc pod uwagę ich powtarzalność i jednoczesność, a także ich bezpośredni wpływ oraz skumulowane i wzajemnie wzmacniające się konsekwencje. Organizacja wzięła pod uwagę skalę i powagę ofiar oraz zniszczeń w czasie. Przeanalizowała również publiczne oświadczenia urzędników, stwierdzając, że zabronione działania były często ogłaszane lub wzywane do podjęcia przez wysokich rangą urzędników odpowiedzialnych za działania wojenne.
„Biorąc pod uwagę istniejący wcześniej kontekst wywłaszczenia, apartheidu i bezprawnej okupacji wojskowej, w którym popełniono te działania, mogliśmy dojść tylko do jednego rozsądnego wniosku: intencją Izraela jest fizyczne zniszczenie Palestyńczyków w Strefie Gazy, czy to równolegle z osiągnięciem swojego militarnego celu, jakim jest zniszczenie Hamasu, czy też jako środek do osiągnięcia tego celu” – powiedziała Agnès Callamard.
„Okrucieństwa popełnione 7 października 2023 r. przez Hamas i inne grupy zbrojne wobec Izraelczyków i ofiar innych narodowości, w tym celowe masowe zabójstwa i branie zakładników, nie mogą w żadnym wypadku usprawiedliwić ludobójstwa Palestyńczyków w Strefie Gazy przez Izrael”.
Międzynarodowe orzecznictwo uznaje, że sprawca nie musi osiągnąć sukcesu w swoich próbach zniszczenia chronionej grupy, w całości lub w części, aby doszło do ludobójstwa. Wystarczy popełnienie zabronionych czynów z zamiarem zniszczenia grupy jako takiej.
Raport Amnesty International szczegółowo analizuje naruszenia popełnione przez Izrael w Strefie Gazy w ciągu dziewięciu miesięcy między 7 października 2023 r. a początkiem lipca 2024 r. Organizacja przeprowadziła wywiady z 212 osobami, w tym palestyńskimi ofiarami i świadkami, lokalnymi władzami w Strefie Gazy, pracownikami służby zdrowia, przeprowadziła badania terenowe i przeanalizowała szeroki zakres dowodów wizualnych i cyfrowych, w tym zdjęcia satelitarne. Przeanalizowała również oświadczenia wysokich rangą izraelskich urzędników rządowych i wojskowych oraz oficjalnych organów izraelskich. Organizacja wielokrotnie dzieliła się swoimi ustaleniami z władzami izraelskimi, ale do momentu publikacji nie otrzymała żadnej merytorycznej odpowiedzi.
Izrael narzucił mieszkańcom Gazy warunki życia, które doprowadziły do śmiertelnej mieszanki niedożywienia, głodu i chorób, narażając Palestyńczyków na powolną, celową śmierć. Izrael poddał również setki Palestyńczyków z Gazy przetrzymywaniu w izolacji, torturom i innym formom złego traktowania.
Rozpatrywane osobno, niektóre z czynów zbadanych przez Amnesty International stanowią poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego lub międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka. Jednak patrząc na szerszy obraz izraelskiej kampanii wojskowej oraz skumulowany wpływ jej polityki i działań, jedynym rozsądnym wnioskiem jest zamiar ludobójstwa.
Zamiar zniszczenia
Aby ustalić konkretny zamiar Izraela dotyczący fizycznego zniszczenia Palestyńczyków w Strefie Gazy, Amnesty International przeanalizowała ogólny wzorzec postępowania Izraela w Strefie Gazy, przeanalizowała dehumanizujące i ludobójcze oświadczenia izraelskiego rządu i wojskowych, zwłaszcza tych na najwyższych szczeblach, oraz wzięła pod uwagę kontekst izraelskiego systemu apartheidu, nieludzkiej blokady Strefy Gazy i bezprawnej 57-letniej okupacji terytorium palestyńskiego.
Przed podjęciem ostatecznej decyzji Amnesty International zbadała twierdzenia Izraela, że jego siły zbrojne zgodnie z prawem atakowały Hamas i inne ugrupowania zbrojne w całej Strefie Gazy, a wynikające z tego bezprecedensowe zniszczenia i odmowa udzielenia pomocy były skutkiem bezprawnych działań Hamasu i innych ugrupowań zbrojnych, takich jak umieszczanie bojowników wśród ludności cywilnej lub przekierowywanie pomocy. Organizacja uznała te twierdzenia za niewiarygodne. Obecność bojowników Hamasu w pobliżu lub w gęsto zaludnionych obszarach nie zwalnia Izraela z obowiązku podjęcia wszelkich możliwych środków ostrożności w celu oszczędzenia ludności cywilnej i uniknięcia masowych lub nieproporcjonalnych ataków. Badania Amnesty International wykazały, że Izrael wielokrotnie nie wywiązywał się z tego obowiązku, popełniając liczne przestępstwa zgodnie z prawem międzynarodowym, których nie można usprawiedliwić działaniami Hamasu. Amnesty International nie znalazła również żadnych dowodów na to, że przekierowywanie pomocy mogłoby wyjaśniać ekstremalne i celowe ograniczenia Izraela w zakresie ratującej życie pomocy humanitarnej.
W swojej analizie organizacja rozważyła również alternatywne argumenty, takie jak te, że Izrael działał lekkomyślnie lub po prostu chciał zniszczyć Hamas i nie dbał o to, czy w trakcie tego procesu trzeba będzie zniszczyć Palestyńczyków, wykazując się bezdusznym lekceważeniem ich życia, a nie zamiarem ludobójstwa. Jednak niezależnie od tego, czy Izrael postrzega zniszczenie Palestyńczyków jako środek do zniszczenia Hamasu, czy jako akceptowalny produkt uboczny tego celu, takie postrzeganie Palestyńczyków jako zbędnych i niegodnych uwagi jest samo w sobie dowodem zamiaru ludobójstwa. Wiele z bezprawnych czynów udokumentowanych przez Amnesty International poprzedzały apele urzędników o ich realizację. Organizacja przeanalizowała 102 oświadczenia wydane przez izraelskich urzędników rządowych i wojskowych oraz inne osoby w okresie od 7 października 2023 r. do 30 czerwca 2024 r., w których dehumanizowano Palestyńczyków, wzywano do aktów ludobójstwa lub innych zbrodni przeciwko nim lub usprawiedliwiano je.
Spośród nich Amnesty International zidentyfikowała 22 oświadczenia wygłoszone przez wysokich rangą urzędników odpowiedzialnych za kierowanie ofensywą, które wydawały się nawoływać do aktów ludobójstwa lub je usprawiedliwiać, stanowiąc bezpośredni dowód zamiaru ludobójstwa. Język ten był często powielany, w tym przez izraelskich żołnierzy w terenie, o czym świadczą zweryfikowane przez Amnesty International materiały audiowizualne pokazujące żołnierzy wzywających do „wymazania” Strefy Gazy lub uczynienia jej niezdatną do zamieszkania oraz świętujących zniszczenie palestyńskich domów, meczetów, szkół i uniwersytetów.
Zabijanie i powodowanie poważnych obrażeń ciała lub zdrowia psychicznego
Amnesty International udokumentowała akty ludobójstwa polegające na zabijaniu i powodowaniu poważnych obrażeń ciała i zdrowia psychicznego Palestyńczyków w Strefie Gazy, analizując wyniki dochodzeń przeprowadzonych w sprawie 15 nalotów w okresie od 7 października 2023 r. do 20 kwietnia 2024 r., w wyniku których zginęło co najmniej 334 cywilów, w tym 141 dzieci, a setki innych osób zostało rannych. Amnesty International nie znalazła żadnych dowodów na to, że którykolwiek z tych nalotów był skierowany przeciwko celom wojskowym.
W jednym z przykładowych przypadków, 20 kwietnia 2024 r., izraelski nalot zniszczył dom rodziny Abdelal w dzielnicy Al-Jneinah we wschodniej części Rafah, zabijając trzy pokolenia Palestyńczyków, w tym 16 dzieci, podczas gdy spali. Chociaż stanowią one jedynie ułamek izraelskich ataków powietrznych, wskazują one na szerszy wzorzec powtarzających się bezpośrednich ataków na ludność cywilną i obiekty cywilne lub celowych ataków bezkrytycznych. Ataki były również przeprowadzane w sposób mający na celu spowodowanie bardzo dużej liczby ofiar śmiertelnych i rannych wśród ludności cywilnej.
Nakładanie warunków życia mających na celu fizyczne zniszczenie
Raport dokumentuje, w jaki sposób Izrael celowo narzucił Palestyńczykom w Strefie Gazy warunki życia, które z czasem miały doprowadzić do ich zniszczenia. Warunki te zostały narzucone poprzez trzy równoczesne schematy, które wielokrotnie potęgowały swoje niszczycielskie skutki: zniszczenie infrastruktury niezbędnej do życia i innych obiektów niezbędnych do przetrwania ludności cywilnej; wielokrotne stosowanie arbitralnych i niejasnych rozkazów masowej „ewakuacji” w celu przymusowego wysiedlenia prawie całej ludności Strefy Gazy; oraz odmowa i utrudnianie dostarczania podstawowych usług, pomocy humanitarnej i innych środków niezbędnych do ratowania życia do Strefy Gazy i w jej obrębie.
Po 7 października 2023 r. Izrael nałożył całkowitą blokadę na Gazę, odcinając dostawy energii elektrycznej, wody i paliwa. W ciągu dziewięciu miesięcy objętych niniejszym raportem Izrael utrzymywał duszną, niezgodną z prawem blokadę, ściśle kontrolował dostęp do źródeł energii, nie ułatwiał znaczącego dostępu pomocy humanitarnej do Gazy oraz utrudniał import i dostawy środków ratujących życie i pomocy humanitarnej, szczególnie do obszarów na północ od Wadi Gaza. W ten sposób pogłębił istniejący już kryzys humanitarny. W połączeniu z rozległymi zniszczeniami domów, szpitali, infrastruktury wodociągowej i sanitarnej oraz gruntów rolnych w Strefie Gazy, a także masowymi przymusowymi wysiedleniami, spowodowało to katastrofalny głód i doprowadziło do rozprzestrzeniania się chorób w alarmującym tempie. Skutki były szczególnie dotkliwe dla małych dzieci oraz kobiet w ciąży lub karmiących piersią, co może mieć długotrwałe konsekwencje dla ich zdrowia.
Izrael wielokrotnie miał szansę poprawić sytuację humanitarną w Strefie Gazy, jednak od ponad roku konsekwentnie odmawia podjęcia działań, które leżą w jego mocy, takich jak otwarcie wystarczającej liczby punktów dostępu do Strefy Gazy lub zniesienie surowych ograniczeń dotyczących tego, co może zostać wprowadzone do Strefy, a także utrudnianie dostarczania pomocy humanitarnej w Strefie Gazy, podczas gdy sytuacja stopniowo się pogarsza.
Poprzez wielokrotne nakazy „ewakuacji” Izrael wysiedlił prawie 1,9 miliona Palestyńczyków – 90% ludności Strefy Gazy – do coraz mniejszych, niebezpiecznych enklaw pod nieludzkimi warunkami, niektóre z nich nawet dziesięciokrotnie. Te liczne fale przymusowych wysiedleń spowodowały, że wiele osób straciło pracę i doznało głębokiej traumy, zwłaszcza że około 70% mieszkańców Strefy Gazy to uchodźcy lub potomkowie uchodźców, których miasta i wioski zostały poddane czystkom etnicznym przez Izrael podczas Nakby w 1948 roku.
Pomimo warunków, które szybko stały się nieodpowiednie do życia ludzkiego, władze izraelskie odmówiły rozważenia środków, które chroniłyby wysiedlonych cywilów i zapewniłyby zaspokojenie ich podstawowych potrzeb, co pokazuje, że ich działania były celowe.
Odmówili oni wysiedlonym powrotu do swoich domów w północnej części Strefy Gazy lub tymczasowego przeniesienia się do innych części okupowanego terytorium palestyńskiego lub Izraela, nadal odmawiając wielu Palestyńczykom prawa do powrotu, zgodnie z prawem międzynarodowym, do obszarów, z których zostali wysiedleni w 1948 roku. Zrobili to, wiedząc, że Palestyńczycy w Strefie Gazy nie mają gdzie uciec.
Odpowiedzialność za ludobójstwo
„Wstrząsająca i haniebna porażka społeczności międzynarodowej, która przez ponad rok nie wywierała presji na Izrael, aby położył kres okrucieństwom w Strefie Gazy, najpierw opóźniając wezwania do zawieszenia broni, a następnie kontynuując transfery broni, jest i pozostanie plamą na naszym zbiorowym sumieniu” – powiedziała Agnès Callamard.
Rządy muszą przestać udawać, że są bezsilne, aby położyć kres temu ludobójstwu, które było możliwe dzięki dziesięcioleciom bezkarności Izraela za łamanie prawa międzynarodowego. Państwa muszą wyjść poza zwykłe wyrażanie ubolewania lub konsternacji i podjąć zdecydowane i trwałe działania międzynarodowe, niezależnie od tego, jak niewygodne dla niektórych sojuszników Izraela może być stwierdzenie ludobójstwa.
Wydane przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) nakazy aresztowania premiera Benjamina Netanjahu i byłego ministra obrony Yoava Gallanta za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości dają realną nadzieję na długo oczekiwaną sprawiedliwość dla ofiar. Państwa muszą wykazać szacunek dla decyzji trybunału i uniwersalnych zasad prawa międzynarodowego, aresztując i przekazując osoby poszukiwane przez MTK.
„Wzywamy Prokuraturę Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) do pilnego rozważenia dodania ludobójstwa do listy przestępstw, które są przedmiotem dochodzenia, a wszystkie państwa do wykorzystania wszelkich środków prawnych, aby postawić sprawców przed sądem. Nikt nie powinien mieć możliwości popełnienia ludobójstwa i pozostać bezkarnym”.
Amnesty International wzywa również do bezwarunkowego uwolnienia wszystkich cywilnych zakładników oraz pociągnięcia do odpowiedzialności Hamasu i innych palestyńskich grup zbrojnych odpowiedzialnych za zbrodnie popełnione 7 października.
Organizacja wzywa również Radę Bezpieczeństwa ONZ do nałożenia ukierunkowanych sankcji na izraelskich i palestyńskich funkcjonariuszy najbardziej zamieszanych w zbrodnie przeciwko prawu międzynarodowemu.
Kontekst
7 października 2023 r. Hamas i inne ugrupowania zbrojne przeprowadziły masowe zabójstwa i porwania zakładników w południowym Izraelu, zabijając 1200 osób, w tym ponad 800 cywilów, porywając 223 cywilów i biorąc do niewoli 27 żołnierzy. Zbrodnie popełnione przez Hamas i inne ugrupowania zbrojne podczas tego ataku będą przedmiotem nadchodzącego raportu Amnesty International.
Od października 2023 r. Amnesty International prowadzi dogłębne dochodzenia w sprawie licznych naruszeń i zbrodni prawa międzynarodowego popełnionych przez siły izraelskie, w tym bezpośrednich ataków na ludność cywilną i obiekty cywilne oraz celowych, masowych ataków, w wyniku których zginęły setki cywilów, a także innych bezprawnych ataków na ludność cywilną i zbiorowych kar. Organizacja wezwała Biuro Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego do przyspieszenia dochodzenia w sprawie sytuacji w Państwie Palestyńskim i prowadzi kampanię na rzecz natychmiastowego zawieszenia broni.
Źródło: Amnesty International
